KIZIK BOYU Cilt 3 Dünya Kızıkları
" Dünya Kızıkları "
kitabı çalışması devam etmektedir.
Uzun sürecek bir çalışma olup,
yayımlandıktan sonra,
bilgiler bu sayfaya girilecektir.
Bilgi paylaşımı için bize ulaşırsanız
eserimiz daha da içerikli olabilir...
DÜNYA KIZIKLARI
Bu bölümdeki araştırma; ileriki zamanlarda hazırlamayı
düşündüğümüz “Kızık Boyu-
Bu nedenle “Dünya Kızıkları”nı sadece özet olarak ele alacağız.
Bu bilgilerimiz, şimdilik gerçek bir araştırmadan ziyade,kayıtlara,
görgü tanıklarına, rivayetlere ve varsayımlara dayanmaktadır.
Dediğimiz gibi gerçek bir araştırmayı gelecek zamanlarda yerine
getirmeyi düşünüyoruz.
Dünyada Kızıklar’ın var olduğunu/olabileceğini kabul
ettiğimiz-kesinleşmemiş- devletler şunlardır; Azerbaycan,
Afganistan, Bulgaristan, Ermenistan,Gürcistan, Irak, İran,
Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Suriye, Tacikistan,
Türkiye ve Türkmenistan.
Nafi Çağlar KIZIKBEYİ
AZERBAYCAN
Türkiye’ye gelen Kızıklar’ın bir kolunun Azerbaycan’ın
Gence şehrinden geldiği bilinmektedir. Ancak bu Kızıklar’ın bir
kısmının Gence veya Azerbaycan’ın herhangi bir yerinde kalıp
kalmadıkları hakkında bir bilgiye sahip değiliz. O bölgeden gel-
diğini söyleyen Kızıklar’da tam olarak bilemiyorlar.
Nafi Çağlar KIZIKBEYİ
AFGANİSTAN
Afganistan topraklarında yaşayan ve nüfusun yarısına
yakınını oluşturan Türkler; özellikle Özbek Türkleri’dir. Bununla
birlikte Akhunlar (Eftalitler), Gazneliler, Karahanlılar ve Oğuz
kollarından kalıtılar da mevcuttur. Oğuz Türkleri ile ilgili henüz
bir araştırma yapamadık. Oğuz Türkleri’nin ve Kalaçlar’ın
varlığından yola çıkarak bu ülkede Kızıklar’ın da olabileceği
kanaati taşımaktayız.
Nafi Çağlar KIZIKBEYİ
BULGARİSTAN
Bulgaristan’da Kızık varlığına dair herhangi bir ip
ucuna sahip değiliz. Bulgaristan’ın değişik şehir ve kasabalarında
yaşayan insanlarla görüştüğümüzde bir sonuç alamadık. Ancak
Bulgaristan’ın tamamını da bitiremedik. Geçmişte de Kızıklık ile
ilgili bir bildiğimiz olmamasına rağmen, bizim Bulgaristan üzerinde
durmamızın sebebi şudur: Osmanlı’nın 2.Viyana kuşatmasını takip
eden yıllarda Avrupalı ve papalık rahat durmamış ve yaklaşık 500
yıldır, Türkler’e karşı, ilk kez kazandıkları özgüvenle,haçlı ruhuyla
hareket etmişler ve Osmanlı’yı rahatsız etmeye başlamışlardı.
Osmanlı’da bunun Üzerine Avusturya seferine çıkmaya karar
vermiştir. Bu nedenle padişah 2.Süleyman zamanında seferberlik
ilan edilmiştir.Bu seferberliğe Ayıntap’taki Kızıklar da katılmış-
lardır. Oturak Kızıklar’ın başında Karakethudaoğlu Bekir Beğ ve
Göçer Kızıklar’ın başında Hacı Zekeriya oğlu Asaf Beğ ile
Kızık Mehmet oğlu adında beğler bulunmuştur. Ancak Avusturya
Seferi sonrası bu Kızıklar’ın akıbeti hakkında herhangi bir bilgi
Alınamıştır. Bu durumda karşımıza üç varsayım çıkmaktadır.
Birincisi; bu Kızıklar, ön cephelerde savaşıyorlardı ve tamamı
savaşta şehit oldu. Veya diğer savaşların birinde şehit oldular.
İkincisi; bu Kızıkları’ın tamamı veya bir kısmı sağ kaldı, ancak
ardı arkası gelmeyen savaşlardan dolayı memleketlerine döneme-
diler. Çünkü bu dönem Osmanlı’nın duraklama dönemi ve Avru-
palılar’ın rahat durmadığı dönemdir. Sağ kalan Kızıklar ise artık
Balkanlar’da durmak/yerleşmek zorunda kaldılar. Bu toprak ise
olsa olsa bu günkü Bulgaristan sınırları içinde kalan bir yer
olabilir. Çünkü; İstanbul’dan Avusturya veya Avrupa’nın
içlerindeki herhangi bir ülkeye giden yol Bulgaristan’dan
geçmektedir. Geriye çekilişte de, Osmanlı içlerine doğru
çekilip bir yerlere yerleşirlerken de bu topraklara dönmeleri,
Yunanistan, Romanya, Arnavutluk, Karadağ, Makedonya’ya
göre akla uygundur. Üçüncüsü ise; 17.yy.ve 18.yy. Osmanlı
Ordusunun arada bir yenilgi yaşadığı ve büyük küçük
savaşların sürekli olduğu yüzyıllardır. Bu nedenle, savaştan
yani ordudan kaçarak ordudan kaçarak bir yerle saklanıp
orada kalanlar da olmuştur. Bunlar yakalanacakları için
memleketlerine de dönemezlerdi. Bir kısım askerler ise,
ordudan kaçarak dağda eşkiyalık yapmaktaydılar.Yani
ihanet etmekteydiler.Fakat biz bu ihtimalleri Kızklar için,
yok sayacak derecede zayıf buluyoruz. Çünkü, Kızıklar,
tarihleri boyunca içinde bulundukları hiçbir devlete bırakınız
ihanet etmeyi, verilen görevi hiçbir zaman ihmal dahi
etmemişlerdir. Kaldı ki; Kızık’ın anlamlarının başında geleni;
“Devlet meselelerinde ciddi”dir. Yani devlet ile ilgili işlere
ciddiyetle sarılmaktır.
Nafi Çağlar KIZIKBEYİ
ERMENİSTAN
Bugün bu topraklar üzerine kurulmuş bu devletin adı
her ne kadar Ermenistan olsa da, burası; binlerce yıldır öz be öz
Türk yurdudur. Milattan önce ve sonrasında Kafkasya, Türkler’in
ilk vatanlarından birisidir. Bu topraklarda; İskitler (Sakalar),
Doğu Hunları, Batı Hunları, Göktürkler, Hazarlar, Belgurlar,
Kumanlar (Uzlar), Kıpçaklar, Büyük Selçuklular, Altınorda
ve Osmanlılar buralarda hüküm sürmüşler veya bulunmuşlardır.
Sonuç olarak Azerbaycan, Gürcistan ve Türkiye’de
Oğuz Türkleri ve doğal olarak Kızıklar yaşamakta iseler, bu üç
devlet arasında kalan Ermenistan’da da Oğuz Türkü ve Kızıklar’
ın, yaşıyor olabileceğini varsaymaktayız. Gürcistan ve Azerbay-
can’da yaşayan toplulukların, burada da yaşaması gerekmektedir.
Nafi Çağlar KIZIKBEYİ
GÜRCİSTAN
Kafkasya’da yer alan bu devlette binlerce yıllık bir Türk
Yurdudur. Bu ülkede Oğuz Türkleri de yaşamaktadır. Kimi
yerlerde rastladığımız kayıtlara göre; geniş bir alan olarak kabul
edilebilecek bir düzlük “Kızık Ovası” adını taşımaktadır. Buna
göre, bu ülkede Kızık varlığına ulaşabileceğimizi düşünmekteyiz.
Nafi Çağlar KIZIKBEYİ
IRAK
Suriye’de –özellikle Şam, Halep ve Rakka’da-yaşayan
Oğuz Türkleri (Bakınız; Suriye), bu topraklara, Abbasiler ve
Büyük Selçuklu dönemlerinde, daha Malazgirt Savaşı olmadan
önce gelip yerleşmişlerdi. Bu Türkmenler (Oğuz Türkleri),
Mezopotamya’ya/Irak topraklarına Horasan’dan gelip yerleşmiş-
lerdi. Suriye’ye de Mezopotamya’dan gelmişlerdir. Buna göre
Suriye’de yaşamış olan veya yaşayan Oğuz boylarının önemli
bir kısmı halen Kuzey Irak’ta da yaşamaktadırlar. Bu durum doğal
olarak Oğuz’un Kızık boyu için de geçerli olsa gerektir. Günümüzde
Irak’ta, Musul, Kerkük, Süleymaniye, Telafer başta olmak üzere
birçok şehir, kasaba ve köyde yaşayan Oğuz boyları arasında Bayat
Boyu’nun çoğunluğu oluşturduğu kabul edilmektedir.
Nafi Çağlar KIZIKBEYİ
İRAN
Irak bahsinde de belirttiğimiz gibi, Suriye Türkmenleri, oraya
Mezopotamya’dan, Mezopotamya’ya da Horasan’dan (İran sınırları)
gelmişlerdir. Kaldı ki, günümüzde İran nüfusunun yüzde Elli Dokuz’
unu Oğuz Türkleri oluşturmaktadır. Bu da bize İran’da bütün Oğuz
Boylarının bulunabileceğini göstermektedir. 24 Oğuz Boyu’ndan
İran’da, birinci derecede; Avşar, Beğdili, Bayat boylarının çoğunluğu
göze çarpmaktadır. İkinci derecede; Karkın, Kızık, Kınık ve Çepni...
Üçüncü derecede; diğerleri…
Nafi Çağlar KIZIKBEYİ
KAZAKİSTAN
Kırgızca’da “Kızık Kişi; Kazak Erkek” demektir.
(“Türk lehçeleri sözlüğü Cilt
Bu ifade bize Kızık ile Kazak arasında bir bağıntı olup olama-
yacağını araştırma konusunda yeni bir ufuk açmaktadır. Kızık Boyu-3
adlı eserimizi hazırlarken, bu konuyu tam olarak aydınlatabilmeyi
diliyoruz. Türk Budunu/Milleti kollarının/topluluklarının hemen
tamamının ilk yurtlarından birini teşkil eden Kazakistan topraklarında
Oğuz Türkleri de yaşamışlardır. Bu verilere dayanarak Kazakistan’ı da
özellikle araştıracağız.
Nafi Çağlar KIZIKBEYİ
KIRGIZİSTAN
Kırgızca’da “Kızık Kişi; Kazak Erkek” demektir.
(“Türk lehçeleri sözlüğü Cilt
Bu ifade bize Kızık ile Kırgız arasında bir bağıntı olup olama-
yacağını araştırma konusunda yeni bir ufuk açmaktadır. Kızık Boyu-3
adlı eserimizi hazırlarken, bu konuyu tam olarak aydınlatabilmeyi
diliyoruz. Türk Budunu/Milleti kollarının/topluluklarının hemen
tamamının ilk yurtlarından birini teşkil eden Kazakistan topraklarında
Oğuz Türkleri de yaşamışlardır. Bu verilere dayanarak Kırgızistan’ı
da özellikle araştıracağız.
Nafi Çağlar KIZIKBEYİ
ÖZBEKİSTAN
Özbekistan Orta Asya’nın ortalarına düşmektedir. Bütün Türk
topluluklarının gelip geçtiği yerdir. Oğuz kolunun da gelip geçtiği
yerdedir. Başkent Taşkent’in güney bölgesinde Kızık varlığından
söz edilmektedir. Mutlaka araştıracağımız yani ihmal etmeyeceğimiz
Türk devletlerinden birisidir.
Nafi Çağlar KIZIKBEYİ
SURİYE
“…16.yy.da Halep Türkmenleri başlıca; Beğ-Dili, Bayat,
İnallı, Köpek-lü Avşarı, Gündüzlü Avşarı gibi büyük teşekküller
ile Karkın, Kızık, Uç, Acurlu, Kaçılu, Peçenek, Döğer, Kınık,
Eymür, Büğdüz, Alayuntlu, Bahadırlu, Kara-Koyunlu ve saire
Oymaklardan müteşekkil idi.” (SÜMER, Faruk “Oğuzlar” s.144)
“…Halep ve kazaları Atabeğler zamanında kesif Türkmen
kitleleri ile dolmuştu. İbn Şeddad, yalnız Halep şehir ve mahalle-
rinde 150 bin Türkmen’in yerleştiğini yazmıştır ki, bu rakam o
devir için çok büyük bir nüfus kesafetini ifade etmektedir.Halep’
in büyük ve mamur Yarukiyye Mahallesi, Yaruklu Türkmenleri
tarafından kurulmuş ve iskan edilmişti. Bu mahallede Türk bey-
lerine ait cami, medrese, hastane ve zaviye gibi pek çok hayır
eseri vardı. Sadece Türkmen adını taşıyan 15 mescidin bulunduğu
Halep’e tabi bazı kazalar yalnız Türklerle meskundu. İbn Şeddat
Halep’te, Yarukiyye Mahallesinde şu mescitleri saymaktadır.
İzzettin Yaruki, Yusuf bin Sunkur Yaruki, Şuayip Yaruki, Ahmet
Türkmani, Süleyman Yaruki, Şeyh Ali Türkmani ve Halil Yaruki,
Türkmen Pazarında, Barak, Kınık, Avşar, Yağbasan ve Hacı Ahmet
Yaruki mescidleri…Halep’te ilk medrese olan Zücaciye Medresesini
Artukoğlu Süleyman kurmuştu. Avşariye Medresesi de Yaruk Türkmen-
Leri’nden İzzettin Avşar tarafından kurulmuştu. Bu Türkmenler’in
Hamam ve başka eserleri de kaydedilmiştir.”
(“ SEVİNÇ, Necdet “Türk Dünyası Araştırmaları” s.13 ? )
“ ... göç ve iskanların sonucu olarak Beğdili, Kızık, Çepni,
Bayındır, Bayat, Yazır, Alayuntlu vs. gibi Oğuz boyları Gaziantep’
te kendi isimlerini taşıyan bazı köyler kurdukları gibi, bölgenin
daha önceki sakinlerinin terk ettikleri köylere de yerleşmişlerdir.”
“ SEVİNÇ, Necdet “Türk Dünyası Araştırmaları” s.13 ? )
Nafi Çağlar KIZIKBEYİ
(s. 297 Aşiret Olarak Kızıklar alınız )
(s. 298-299 Cemaat Olarak Kızıklar alınız)
TACİKİSTAN
Tacikistan topraklarında yaşayan ve nüfusun yarısına
yakınını oluşturan Türkler; özellikle Özbek Türkleri’dir. Bununla
birlikte Akhunlar (Eftalitler), Göktürkler, Gazneliler, Karahanlılar
ve Oğuz kollarından kalıtılar da mevcuttur. Oğuz Türkleri ile ilgili
henüz bir araştırma yapamadık. Oğuz Türkleri’nin ve Kalaçlar’ın
varlığından yola çıkarak bu ülkede Kızıklar’ın da olabileceği
kanaati taşımaktayız.
Nafi Çağlar KIZIKBEYİ
TÜRKİYE
“Türkiye Kızıkları” elinizdeki bu eserin (“Kızık Boyu-2”nin)
konusu olduğundan aşağıda geniş bir şekilde ele alınacaktır.
Nafi Çağlar KIZIKBEYİ
TÜRKMENİSTAN
Türkmenistan Orta Asya’nın ortalarına düşmektedir. Bütün Türk
topluluklarının gelip geçtiği yerdir. Oğuz kolunun da gelip geçtiği
yerdedir. Burada da Kızık varlığından söz edilmektedir. “Türkmen”
zaten “Oğuz Türkü” demektir. Mutlaka araştıracağımız yani ihmal
etmeyeceğimiz Türk devletlerinden birisidir.
Nafi Çağlar KIZIKBEYİ
YUNANİSTAN
Araştırmacı yazar Muharrem KILIÇ’ın ifadelerine ve kayıtlardan elde edilen sonuçlara göre;
Yunanistan’ın Selanik şehrine bağlı Drama kasabasında “Mahmatlı” adını taşıyan bir köy
bulunmaktadır. Bu köyün bizim bildiğimiz ve Türkiye’nin bir çok yerinde rastladığımız
Mahmatlı Oymağına bağlı bir köy olduğu sonucuna varmaktayız. Yine Muharrem KILIÇ’ın
elde ettiği bilgilere göre Mahmatlı Oymağı Kızık Boyu’na bağlıdır. Bu sonca göre;
Yünanistan’daki Kızık varlığının var olduğu ve bu varlığın da Mahmatlı Oymağı’nın varlığı ile
Kendini gösterdiğini söyleyebilmekteyiz. Yünanistan’nın başka yerlerinde Mahmatlı ve Kızık
Adı taşıyan yerlerin veya bu adları taşımasa da Kızık Boyu’dan insanların varlığı konusunda hnüz kesin bir bilgiye sahip değiliz..
Nafi Çağlar KIZIKBEYİ
BÖLÜM 3
TÜRKİYE KIZIKLARI